ETAPY ROZWOJU MOWY DZIECKA

Wiek dziecka	Rozwój mowy
0-1	Jest to faza przygotowawcza w rozwoju mowy. W okresie tym pojawiają się formy wokalne, poprzedzające rozwój mowy właściwej .
1-2	Potrafi wypowiadać wszystkie samogłoski z wyjątkiem samogłosek nosowych ą, ę. W tym okresie doskonali się artykulacja spółgłosek: m, p, b, m., t, d, n, k, ś, ć, czasami także ź i dź, zaś pozostałe spółgłoski są zwykle zastępowane łatwiejszymi. Dziecko upraszcza na ogół grupy spółgłoskowe (np. ciocia- tota), często zdarza się także, że wypowiada jedynie pierwsze sylaby wyrazów lub same końcówki. W tym okresie powstają pierwsze wypowiedzi dwuwyrazowe, np. baba ała (babcia dała).
2-3	Dziecko zazwyczaj wymawia poprawnie wszystkie samogłoski oraz następujące spółgłoski: p, b, m, pi, bi, mi; f, f, w, wi, ś, ź, ć, dź, ń, ki, gi, k, g, ch, t, d, n, 1. W końcowym okresie mogą pojawić się również głoski:  s, z, c, dz, ś, ź, ć, dź. W tej fazie dziecko zaczyna posługiwać się zdaniami, które na początku składają się z 2-3 wyrazów i stopniowo stają się coraz bardziej rozbudowane, 4-5 wyrazowe.
3-7	dziecko trzyletnie porozumiewa się prostymi zdaniami, wymawia wszystkie samogłoski i spółgłoski: p, pi, bi, m, mi, n, ni, f, fi, w, wi, t, d, n, l, li, ś, ź,ć, dź, j, k, ki, g, gi, ch; dziecko czteroletnie wymawia: s, z, c, dz; dziecko pięcio-, sześcioletnie wymawia: sz, cz, ż, dż, r; dziecko siedmioletnie ma utrwaloną poprawna wymowę wszystkich głosek oraz opanowana technikę mówienia, poprawna pod względem artykulacyjnym, gramatycznym i składniowym.

 

 

Prawidłowy rozwój mowy zależy od wielu czynników:

1. Ogólnej sprawności narządów artykulacyjnych.

2. Poziomu percepcji słuchowej, w skład której wchodzi :

• słuch fizjologiczny;
• słuch fonematyczny (mowny);
• pamięć słuchowa;
• umiejętność kojarzenia. 

3.       Ogólnego rozwoju intelektualnego. 

Jednak u znacznej liczby dzieci w tym okresie występują zaburzenia i opóźnienia mowy wymagające pracy korekcyjnej, logopedycznej.

 

 

Kiedy należy udać się z dzieckiem do specjalisty:

Z dzieckiem 2 – letnim

• gdy wymawia tylko pojedyncze dźwięki zamiast wyrazów, zwłaszcza jeśli w okresie niemowlęcym dziecko nie gaworzyło lub gaworzenie było mało nasilone

• gdy wymawia dźwięki w taki sposób, że jego wypowiedź jest całkowicie niezrozumiała dla osoby obcej

Z dzieckiem 3 – letnim

• gdy wsuwa język między zęby przy wymawianiu głosek t, d, n, 1, ś, ź, ć, dź

Z dzieckiem 4 – letnim

• gdy zamiast głoski f, w wymawia p, b, h np. fotel » potel lub hotel, żyrafa » żyrapa lub żyraha, wałek » bałek

• lub zamiast k, g wymawia t, dnp. kotek » totet, mąka » mąta, góra » dóra, kogut » kodut

• lub zamiast s, z, c, dz wymawia ś, ź, ć, dź np. samochód » śamochód, zamek » źamek, cukierek » ciukierek

• lub zamiast r wymawiaj np. rakieta » jakieta, krowa » kjowa, drabina » djabina

• lub zamiast c, dz wymawia s, z np. cebula » sebula, słońce » słońse, dzwonek » zwonek, pędzel » pęzel

• gdy ubezdźwięcznia głoski dźwięczne, np. zamiast b wymawia p, zamiast w wymawia f itd. np. boli » poli, woda » fota, zegar » sekar, dzwoni » cfoni

• gdy wsuwa język między zęby przy wymawianiu głosek (tak jak u 3 - latka) + s, z, c, dz

Z dzieckiem 5/6 – letnim

• gdy zamiast głosek sz, rz, cz, dż wymawia s, z, c, dz np. szafa » safa, żaba » zaba, czołg » cołg, dżem » dzem

• lub zamiast r wymawia 1 lub ł np. ryba » lyba lub łyba, torba » tolba lub tołba

• gdy wsuwa język między zęby przy wymawianiu głosek (tak jak u 4 - latka) + sz, rz, cz, dż

• przestawia sylaby w obrębie wyrazu lub skraca wyrazy.

                                                                                                              

LITERATURA:

Rodak H., Terapia dziecka z wadą wymowy, Warszawa 1994.      

 Styczek I., Logopedia, Warszawa 1980.

 E.M. Skorek: Oblicza wad wymowy